Tai biến khó lường bởi 'cứ mệt là truyền dịch'
Từ đau họng, ho sốt nhẹ, bà Hiền, ở TP HCM, rơi vào khó thở, phải cấp cứu sau khi con gái lên mạng nhờ người đến nhà truyền hai chai dịch khoảng một lít.
Tại Bệnh viện Gia An 115, bà Hiền, 97 tuổi, được chẩn đoán bị dọa phù phổi do quá tải dịch và suy tim. Bác sĩ xử trí lợi tiểu và hỗ trợ tim ngay lập tức. Sau 20 phút, bệnh nhân mới hết khó thở, sau đó phải tiếp tục điều trị vài ngày mới ổn định.
"Tôi thấy nhiều người quen cứ mệt là truyền dịch, không ngờ lại gây nguy hiểm như vậy", con gái bà nói.
Không phải ai cũng may mắn hồi phục như bà Hiền. Năm ngoái, một phụ nữ 62 tuổi ở Lào Cai truyền dịch tại nhà bị sốc phản vệ, được đưa đi cấp cứu nhưng tử vong chỉ sau vài giờ. Trước đó, cụ bà 71 tuổi ở Đăk Lăk tím tái rồi lịm đi, tắt thở sau khi truyền dịch tại một phòng khám tư nhân; một cô gái 28 tuổi cũng không qua khỏi sau khi truyền dịch tại phòng khám đa khoa ở TP HCM.
Thực tế, việc tự truyền dịch tại nhà đang trở nên phổ biến, đặc biệt khi người dân bị cảm sốt, mệt mỏi, muốn lấy lại sức nhanh chóng mà ngại đi viện. Trên mạng xã hội và các nhóm cộng đồng, chỉ cần tìm kiếm dịch vụ truyền dịch tại nhà, người dùng dễ dàng tiếp cận nhiều gợi ý từ các cá nhân hoặc phòng khám tư nhân, với cam kết phục vụ tận nơi, 24/7 và giá cả linh hoạt theo khoảng cách. Sự tiện lợi này khiến nhiều người bỏ qua những rủi ro tiềm ẩn, dẫn đến các tai biến nguy hiểm như đã thấy.
Thường tiếp nhận xử trí những ca tai biến truyền dịch, BS.CK1 Đàm Quang Huấn, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Gia An 115, cảnh báo việc truyền dịch tại nhà thường không được theo dõi sinh hiệu liên tục bằng thiết bị y tế chuyên dụng và đội ngũ y tế chuyên nghiệp, do đó có nguy cơ rất cao về sức khỏe cũng như tính mạng cho bệnh nhân.
Theo bác sĩ Huấn, nguy cơ khi tự ý truyền dịch tại nhà là sốc phản vệ, có thể khiến bệnh nhân tử vong trong vài phút nếu không được xử trí cấp cứu kịp thời. Truyền dịch không được kiểm soát còn gây quá tải dịch trong mạch máu dẫn đến phù phổi, suy tim do truyền dịch nhanh hoặc truyền dịch không cần thiết. Rối loạn điện giải và rối loạn nhịp tim cũng có thể xảy ra khi truyền dịch. Nhiễm trùng tại vị trí tiêm và nhiễm trùng máu khi thực hiện việc tiêm truyền trong điều kiện không đảm bảo vô khuẩn.
"Không phải bệnh nhân nào cũng cần truyền dịch, một chai dịch có thể cứu người, nhưng cũng có thể cướp đi mạng sống nếu dùng sai cách", bác sĩ nói.
Bác sĩ Phạm Thái Ngọc Long, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Quân y 175, nhấn mạnh, truyền dịch không phải "thần dược hồi sức" như nhiều người vẫn lầm tưởng. Bất kỳ can thiệp y tế nào cũng cần được thăm khám, đánh giá bởi bác sĩ chuyên khoa trước khi thực hiện, bởi mọi dung nạp thuốc hay dịch truyền vào cơ thể đều tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe.
"Không có loại thuốc nào vừa sử dụng đã khỏe ngay, huống chi chỉ là một chai dịch truyền", bác sĩ phân tích và cho rằng việc tự ý truyền tại nhà để "lấy lại sức" chẳng khác nào đánh cược tính mạng. Không có thiết bị theo dõi và phương tiện cấp cứu, chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể gây hậu quả nghiêm trọng.
Ngoài ra, không ít người nghĩ chỉ cần truyền dịch sẽ nhanh chóng khỏe lại nên bỏ qua việc đi khám, trong khi bệnh thực chất có thể đang tiến triển nặng. Thói quen này không những khiến tình trạng bệnh thêm trầm trọng mà còn làm mất cơ hội điều trị kịp thời gian vàng, đặc biệt nguy hiểm khi tai biến xảy ra tại nhà, nơi không có đầy đủ phương tiện cấp cứu.
Theo bác sĩ Long, truyền dịch là biện pháp y tế quan trọng trong cấp cứu, nhưng chỉ an toàn khi do nhân viên y tế được đào tạo thực hiện, tại cơ sở y tế có đủ thiết bị theo dõi và thuốc cấp cứu. Loại dịch, tốc độ và liều lượng truyền phải do bác sĩ chỉ định, tùy vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.
Các bác sĩ khuyến cáo không tự ý đến cơ sở y tế, quầy dược hoặc mời người về nhà truyền dịch khi chưa được khám, xét nghiệm và kết luận từ bác sĩ. Khi cơ thể gầy yếu, chán ăn, cần xem lại chế độ ăn, nghỉ, làm việc, tập luyện cho thích hợp. Trong trường hợp còn ăn uống được, nên bổ sung bằng các thực phẩm thịt, cá, trứng, sữa... Trong lúc đang truyền dịch, cơ thể có biểu hiện bất thường như rét run, khó thở, phù chỗ tiêm... phải báo ngay nhân viên y tế để kịp thời xử trí, tránh những hậu quả nguy hiểm hơn.
