Mạch máu li ti như 'khói thuốc' trong não thiếu nữ
Hà NộiThiếu nữ 17 tuổi đau đầu, bác sĩ chẩn đoán mắc Moyamoya, bệnh lý khiến hình ảnh mạch máu não nhìn như “làn khói thuốc lá”, nguy cơ đột quỵ.
Ngày 26/9, đại diện Bệnh viện Đa khoa Medlatec cho biết bệnh nhân khởi phát đau đầu từng cơn từ nửa năm trước, lúc bên phải, lúc bên trái và hai thái dương, giật kiểu mạch đập. Cơn đau tăng khi thiếu ngủ hoặc thay đổi thời tiết, kèm sợ tiếng ồn và run tay chân.
Kết quả khám lâm sàng nhận thấy người bệnh không có dấu hiệu thần kinh khu trú hay tăng áp lực nội sọ. Khi chụp cộng hưởng từ (MRI) sọ não, bác sĩ phát hiện hình ảnh tổn thương hẹp tắc động mạch cảnh trong hai bên và các nhánh, xung quanh có nhiều mạch máu nhỏ bất thường. Trên phim chụp mạch não, các mạch này tạo thành đám, tỏa mờ như "làn khói thuốc lá" - dấu hiệu đặc trưng của bệnh Moyamoya.
Bên cạnh đó, bác sĩ cũng phát hiện một hình ảnh tổn thương cũ ở vùng trán trái, là biến chứng của bệnh lý Moyamoya.
Bác sĩ Phạm Thị Yến, chuyên khoa Chẩn đoán hình ảnh, cho biết Moyamoya là một rối loạn mạch máu tiến triển, trong đó động mạch cảnh trong hộp sọ bị tắc nghẽn hoặc thu hẹp, làm giảm lưu lượng máu đến não. Điều này có thể dẫn đến hậu quả như vỡ động mạch và xuất huyết trong sọ. Các mạch máu nhỏ sau đó mở ra ở đáy não trong nỗ lực cung cấp máu cho não. Những cụm mạch máu nhỏ này không thể cung cấp máu và oxy cần thiết cho não, dẫn đến chấn thương não tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Tên gọi của bệnh xuất phát từ ca bệnh lần đầu được phát hiện tại Nhật Bản. Moyamoya trong tiếng Nhật Bản là "làn khói thuốc lá", mô tả những mạch máu nhỏ bất thường, trông giống như làn khói thuốc.
Bệnh Moyamoya thường khởi phát âm thầm, triệu chứng thoáng qua và dễ nhầm lẫn với các rối loạn thần kinh khác. Người bệnh có thể gặp các cơn đau đầu, chóng mặt trong thời gian dài nhưng ở mức độ nhẹ nên chủ quan, không đi khám. Trường hợp nặng gây đau đầu nhiều, mất thăng bằng, tê yếu nửa người, rối loạn ngôn ngữ, co giật hoặc thay đổi hành vi. Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) do bệnh Moyamoya tái diễn nhiều lần là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ, có thể để lại di chứng yếu liệt vĩnh viễn, suy giảm nhận thức, tử vong nếu không can thiệp kịp thời.
Bệnh thường gặp ở khu vực châu Á, trên trẻ em và thanh thiếu niên. Hiện cơ sở bệnh lý vẫn chưa được hiểu rõ, song các nghiên cứu chỉ ra những người mang gene RNF213 dễ mắc bệnh lý Moyamoya, đây là gene có vai trò trong quá trình hình thành mạch máu não. Khoảng 12,5% trường hợp di truyền, có tính chất gia đình.
Bác sĩ khuyến cáo người dân khi thấy các triệu chứng bất thường như xuất hiện đau đầu dai dẳng, cơn yếu liệt thoáng qua, co giật hoặc có cơn đột quỵ tái phát không rõ nguyên nhân... cần đến ngay cơ sở y tế để khám kịp thời.
