Đột quỵ mới biết tăng huyết áp, tiểu đường âm thầm nhiều năm
Nhiều người khi đột quỵ mới nhận ra đây là hệ quả của tăng huyết áp, đái tháo đường âm thầm suốt nhiều năm mà không biết.
"Khoảng một phần ba bệnh nhân tại khoa phát hiện mình bị tăng huyết áp hoặc đái tháo đường sau khi nhập viện vì đột quỵ", BS.CK1 Hồ Hữu Thật, Phó Khoa Nội thần kinh, Bệnh viện An Bình, chia sẻ bên lề hội nghị khoa học kỹ thuật của bệnh viện ngày 4/9.
Theo bác sĩ Thật, kết quả thăm khám cho thấy nhiều bệnh nhân đã mang các bệnh nền này từ lâu mà không hay biết. Soi đáy mắt cho thấy mạch máu đã tổn thương do tăng huyết áp kéo dài, hoặc dấu hiệu tổn thương thận, tiểu đạm nhẹ ở người đái tháo đường - chứng tỏ bệnh đã tiến triển âm thầm trước khi đột quỵ xảy ra. Nếu khám sức khỏe định kỳ mỗi 6-12 tháng, các bệnh này có thể được phát hiện sớm và kiểm soát hiệu quả, giúp phòng ngừa đột quỵ và các biến chứng khác.
Hiện nay, khoảng 90% bệnh nhân đột quỵ mắc tăng huyết áp, 45-50% mắc đái tháo đường và 70-80% rối loạn mỡ máu, theo dữ liệu của bệnh viện. Các bệnh nền này đang có xu hướng trẻ hóa, không ít người ở độ tuổi 30-40 đã mắc tăng huyết áp, đái tháo đường mà không biết. Nhiều trường hợp huyết áp lên đến 150-170 mmHg hay đường huyết vượt 200 mg/dL nhưng không có triệu chứng rõ ràng.
"Người trẻ thường chủ quan vì cảm thấy khỏe, chưa có biến chứng nên không thăm khám, hoặc chưa chú trọng đúng mực về tác hại của tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, đến khi đột quỵ thì đã muộn", bác sĩ nói.
Nhờ nhận thức cộng đồng được cải thiện, số ca được điều trị tiêu huyết khối (đến viện trong 4,5 giờ đầu sau khởi phát) tại Bệnh viện An Bình tăng khoảng 30% mỗi năm. Khoa Đột quỵ cũng được mở rộng từ 40 lên 80 giường để đáp ứng nhu cầu điều trị ngày càng cao.
Bên cạnh đó, các tiến bộ trong điều trị đang mở ra hy vọng mới cho bệnh nhân. Thuốc tiêu huyết khối thế hệ mới - dự kiến sớm áp dụng tại Việt Nam - có độ đặc hiệu cao hơn so với loại đã sử dụng suốt hơn 20 năm qua. Một số nghiên cứu gần đây cho thấy, khi kết hợp với chẩn đoán hình ảnh hiện đại và chọn đúng nhóm bệnh nhân, "cửa sổ" điều trị đột quỵ bằng thuốc tiêu sợi huyết có thể được mở rộng từ 4,5 giờ lên 9 giờ, thậm chí 24 giờ.
Bác sĩ khuyến cáo nên khám sức khỏe định kỳ, kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết, mỡ máu. Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, duy trì cân nặng hợp lý. Tập thể dục đều đặn, ăn uống lành mạnh (giảm muối, chất béo xấu, ăn nhiều rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, cá...).
Thời gian là yếu tố quyết định khi khởi phát đột quỵ, tuyệt đối không trì hoãn hay sơ cứu tại chỗ làm mất đi cơ hội cứu chữa những giờ đầu để tránh nguy cơ tàn phế, tử vong. Đến viện ngay khi có một trong các triệu chứng tê hoặc yếu vùng mặt, tay hoặc chân để có thể được điều trị kịp thời trong thời gian vàng những giờ đầu. Lưu ý khi triệu chứng xảy ra một bên cơ thể, méo miệng, đột ngột không nói được hoặc khó nói, nhìn mờ, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng...
