Chứng sợ khoảng trống
Chứng sợ khoảng trống (agoraphobia) là một rối loạn lo âu đặc trưng bởi nỗi sợ hãi dữ dội khi ở một địa điểm hoặc tình huống khó tìm ra lối thoát.
Định nghĩa
Những người mắc chứng sợ khoảng trống thường không cảm thấy thoải mái hoặc an toàn ở nơi công cộng, đặc biệt là những nơi đông đúc. Sự bất lực trong những tình huống này có thể dẫn đến lo lắng, hoảng loạn hoặc sợ hãi, khiến họ chỉ muốn ở nhà, trong nhà, mọi lúc. Nếu ra khỏi nhà có thể luôn cần một người đi cùng.
Triệu chứng
Người mắc chứng sợ khoảng trống có thể cảm thấy:
Sợ phải ở một mình, sợ những nơi đông đúc khó thoát ra, hoặc sợ mất kiểm soát ở nơi công cộng
Tách biệt hoặc cô lập với mọi người
Bất lực
Trở nên phụ thuộc vào người khác, tính khí thất thường hoặc ở trong nhà trong thời gian dài.
Hội chứng sợ khoảng trống cũng có thể dẫn đến các cơn hoảng loạn hoặc các triệu chứng giống như hoảng loạn, bao gồm:
Buồn nôn hoặc các vấn đề về đường tiêu hóa khác như tiêu chảy
Nhịp tim nhanh
Đau ngực hoặc khó chịu ở ngực
Chóng mặt hoặc choáng váng
Cảm thấy khó thở
Đổ mồ hôi, run rẩy
Đỏ bừng mặt
Cảm giác nghẹt thở
Cảm giác tê hoặc kim châm
Nguyên nhân
Cũng như các rối loạn lo âu khác, nguyên nhân gây ra hội chứng sợ khoảng trống không phải lúc nào cũng rõ ràng. Một số yếu tố nguy cơ như:
Di truyền: Hội chứng sợ khoảng trống và các rối loạn lo âu khác đôi khi có tính chất gia đình.
Cấu trúc não: Sự khác biệt về cấu trúc não bộ ở các vùng não điều chỉnh nỗi sợ hãi và lo lắng có thể góp phần gây ra tình trạng này.
Các sự kiện chấn thương: Chấn thương thể chất hoặc tình dục trong thời thơ ấu cũng có thể là nguyên nhân.
Chẩn đoán
Bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa trên các dấu hiệu lâm sàng hoặc tiến hành khám sức khỏe, xét nghiệm máu để loại trừ một số nguyên nhân có thể khác gây ra các triệu chứng.
Điều trị
Chứng sợ khoảng trống có xu hướng dai dẳng và mạn tính. Nếu không được can thiệp sớm, nó có thể trở nên nghiêm trọng, khó điều trị hơn.
Liệu pháp tâm lý, chẳng hạn như liệu pháp hành vi nhận thức (CBT).
Thuốc, gồm một số loại thuốc chống trầm cảm, đôi khi được sử dụng trong các trường hợp nghiêm trọng hoặc khi có một tình trạng sức khỏe tâm thần khác đi kèm.
Liệu pháp tiếp xúc thường được sử dụng để điều trị một số chứng sợ hãi. Liệu pháp này bao gồm việc dần dần đối mặt với các tình huống hoặc vật thể gây sợ hãi, giúp người mắc bớt sợ hãi hơn theo thời gian.
Phòng ngừa
Theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH), điều trị sớm các triệu chứng sợ khoảng trống có thể ngăn ngừa rối loạn này phát triển.
Nếu nhận thấy các dấu hiệu hoặc hành vi ban đầu giống với chứng sợ khoảng trống, bạn nên đi khám hoặc thực hành các biện pháp can thiệp sớm. Ví dụ, nếu bắt đầu cảm thấy lo lắng về cảm giác an toàn ở một nơi không có yếu tố nguy cơ gây hại, hãy đối mặt và giảm bớt nỗi sợ hãi đó bằng cách đến đó nhiều lần.
Biến chứng
Chứng sợ khoảng trống nghiêm trọng có thể gây ra những hạn chế đáng kể, ảnh hưởng đến các hoạt động thường ngày, chẳng hạn như đi làm hoặc đi học, gặp gỡ bạn bè, gia đình, thậm chí ra khỏi nhà.
Nó cũng có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn trầm cảm nặng, rối loạn trầm cảm dai dẳng (rối loạn cảm xúc) và rối loạn sử dụng chất gây nghiện.
Bảo Bảo (Theo Everyday Health)
