Chủng HPV nào nguy cơ gây ung thư?
Chủng HPV 6 và 11 là nguyên nhân phổ biến gây sùi mào gà, còn HPV 16 và 18 nguy cơ tiến triển ung thư cổ tử cung, hậu môn.
Virus u nhú ở người (HPV) là nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục rất phổ biến, có hơn 100 chủng khác nhau. Các chủng nguy cơ thấp thường gây mụn cóc và có thể điều trị được, trong khi các chủng nguy cơ cao có thể làm tế bào bất thường, dẫn đến nhiều loại ung thư nếu không được phát hiện kịp thời.
HPV 6 và HPV 11
Đây là các chủng nguy cơ thấp, chiếm khoảng 90% trường hợp mụn cóc sinh dục (sùi mào gà). Mụn cóc thường xuất hiện vài tuần hoặc vài tháng sau khi tiếp xúc, có hình dạng sần giống súp lơ trên bộ phận sinh dục.
Tiêm vaccine có thể phòng ngừa HPV 6 và 11, hiệu quả cao ở người 9-26 tuổi và nên tiêm trước khi bắt đầu quan hệ tình dục. Trường hợp đã nhiễm, bác sĩ kê thuốc bôi ngoài da để điều trị mụn cóc sinh dục.
HPV 16 và HPV 18
HPV 16 và HPV 18 là các chủng nguy cơ cao gây ung thư. HPV 16 là phổ biến nhất và thường không gây triệu chứng, nhưng có thể làm thay đổi tế bào cổ tử cung, chiếm khoảng 50% trường hợp ung thư cổ tử cung trên thế giới. HPV 18 cũng nguy cơ cao và thường âm thầm, cùng với HPV 16 gây ra khoảng 70% ca ung thư cổ tử cung. Tùy hệ miễn dịch, bệnh có thể phát triển trong 5-20 năm.
Ngoài ung thư cổ tử cung, HPV 16 và 18 còn liên quan đến nhiều loại ung thư khác như âm hộ, âm đạo, dương vật, hậu môn, miệng và cổ họng. Tiêm vaccine có thể phòng ngừa nhiều chủng HPV, bao gồm HPV 16 và 18.
8 chủng khác gồm 31, 33, 35, 45, 51, 52, 56 và 58 cũng liên quan đến ung thư cổ tử cung nhưng ít phổ biến hơn. Một số chủng khác như HPV 39 liên quan ung thư hậu môn, còn HPV 59 liên quan ung thư cổ tử cung, hậu môn và vòm họng.
Hầu hết người quan hệ tình dục đều nhiễm ít nhất một chủng HPV trong đời. Xác định chủng giúp bác sĩ quyết định bước điều trị tiếp theo. Một số chủng có thể tự khỏi, trong khi các chủng nguy cơ cao nên theo dõi và điều trị khi cần.
Xét nghiệm Pap giúp sàng lọc ung thư cổ tử cung. Nếu phát hiện tế bào bất thường, bác sĩ xét nghiệm HPV để xác định chủng nguy cơ thấp hay cao. Kết quả dương tính không đồng nghĩa mắc ung thư mà chỉ dự báo nguy cơ. Nhiễm HPV ít phổ biến hơn ở phụ nữ trên 30 tuổi, nhưng khi xảy ra lại có nguy cơ dẫn đến ung thư cổ tử cung cao, vì vậy khám phụ khoa định kỳ rất quan trọng
Để ngăn ngừa HPV, nên tiêm phòng đầy đủ theo phác đồ phù hợp với độ tuổi và tránh quan hệ với bạn tình có mụn cóc sinh dục. Sử dụng bao cao su đúng cách giúp giảm nguy cơ, nhưng HPV vẫn có thể lây qua tiếp xúc da kề da, vì vậy không bảo vệ hoàn toàn. Phụ nữ nên tầm soát ung thư cổ tử cung từ 21 tuổi và tiếp tục đến 65 tuổi.
