Người đầu tiên ở Việt Nam được ghép đồng thời tim và phổi
Hà NộiNgười phụ nữ 38 tuổi suy đa tạng, được các bác sĩ Bệnh viện Việt Đức ghép đồng thời tim và phổi từ người cho chết não, là ca đầu tiên ở nước ta.
Bệnh nhân mắc hội chứng Eisenmenger - suy thất phải không hồi phục, hở ba lá nặng trên nền thông liên nhĩ đã được điều trị năm 2011.Tuy nhiên, do không theo dõi cũng như dùng thuốc đều đặn, tình trạng bệnh diễn biến nặng với tiên lượng tử vong tính theo ngày.
"Người bệnh có chỉ định ghép cả tim và phổi đồng thời dù không kịp thời gian điều trị suy dinh dưỡng và phổi người hiến có nhiễm khuẩn Acinetor baummani, to hơn lồng ngực người nhận", TS Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Việt Đức, nói sáng 13/8.
Ba tuần trước, khi nhận được tạng từ người hiến 34 tuổi chết não, các bác sĩ đã quyết định mổ ghép đồng thời tim, phổi cho người phụ nữ.
Cuộc mổ kéo dài 7 giờ với sự hỗ trợ của máy tuần hoàn ngoài cơ thể. Êkíp phẫu thuật đã cắt giảm kích thước cả hai phổi cho phù hợp, đồng thời nối hai phế quản gốc thay vì khí quản theo phương pháp truyền thống để đảm bảo tưới máu tốt hơn cho miệng nối.
Thách thức lớn nhất sau phẫu thuật là cân bằng thuốc ức chế miễn dịch. Bệnh nhân cần liều mạnh để tránh thải ghép, nhưng điều này lại tăng nguy cơ nhiễm trùng từ vi khuẩn đa kháng trong phổi hiến. Các bác sĩ đã sử dụng gần 40 loại thuốc, kết hợp siêu lọc máu điều trị suy thận và điều chỉnh kháng sinh để bảo vệ chức năng thận.
Người bệnh cũng được tăng cường dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch và tiêu hóa, vệ sinh phổi bằng mở khí quản, nội soi hút đờm, tập phục hồi chức năng. Hiện, chức năng tim phổi phục hồi khả quan và tiếp tục được theo dõi chặt chẽ.
Bác sĩ Phạm Hữu Lư, Phó Trưởng khoa Tim mạch và Lồng ngực, nói ca ghép này mở ra hướng điều trị mới cho bệnh nhân tim - phổi giai đoạn cuối, đồng thời khẳng định vị thế y học Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Ghép khối tim - phổi là kỹ thuật y học tiên tiến, thay thế đồng thời cả tim và hai phổi bằng tạng khỏe mạnh từ người hiến phù hợp. Đây là giải pháp cuối cùng cho những trường hợp mắc đồng thời bệnh tim và phổi giai đoạn cuối khi mọi phương pháp điều trị khác thất bại.
Kỹ thuật này đòi hỏi sự phối hợp của nhiều chuyên khoa và hệ thống hồi sức đặc biệt. Trên thế giới, ghép khối tim - phổi được thực hiện rất hạn chế do nguồn tạng hiếm, quy trình phức tạp và nguy cơ biến chứng cao.
Các chỉ định thường gặp gồm bệnh tim bẩm sinh phức tạp kèm tăng áp động mạch phổi kiểu Eisenmenger, tăng áp phổi nặng gây suy tim phải không hồi phục, hoặc bệnh phổi cuối kèm tổn thương tim trái không thể sửa chữa. Toàn thế giới chỉ thực hiện khoảng 100 ca mỗi năm.
Kết quả ghép khối tim - phổi đã cải thiện đáng kể nhờ tiến bộ phẫu thuật và chăm sóc hậu phẫu. Tại Anh, tỷ lệ sống sau 90 ngày đạt 85% và sau một năm là 72%. Một số trung tâm hàng đầu ở Mỹ như Stanford Health Care ghi nhận tỷ lệ sống một năm lên đến 90%. Tỷ lệ sống 5 năm hiện đạt khoảng 60%, chứng minh hiệu quả trong kéo dài và cải thiện chất lượng cuộc sống.
TS Hà Anh Đức, Cục trưởng Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), đánh giá ca ghép này đánh dấu sự phát triển vượt bậc, khẳng định Việt Nam làm chủ hoàn toàn các kỹ thuật ghép tạng khó nhất.
Năm 2025 là năm đột phá của Bệnh viện Việt Đức về ghép đa tạng. Từ khi khởi động chương trình năm 2010 với trung bình 8 - 10 ca hiến chết não mỗi năm, bệnh viện đã ghi nhận 25 trường hợp hiến chết não trong năm nay. Nhiều tuần liên tiếp, nơi này thực hiện ghép tạng cho loạt bệnh nhân, bao gồm cả những ca ghép đồng thời hai tạng như tim - gan, tim - phổi, gan - thận. Tính đến 12/8, tổng số ca ghép tạng từ người hiến sống và chết não tại Bệnh viện Việt Đức đạt 2.478 trường hợp, gồm ghép tim, phổi, gan và thận.
