Cử tri kiến nghị bỏ tính phí BHYT theo lương cơ sở
Cho rằng việc tính phí bảo hiểm y tế theo lương cơ sở không phản ánh đúng thu nhập thực tế, cử tri An Giang đề nghị điều chỉnh mức thu, nhưng Bộ Y tế khẳng định cách tính hiện nay đảm bảo công bằng.
Gửi kiến nghị đến kỳ họp thứ 10, Quốc hội Khóa XV mới đây, cử tri tỉnh này cho rằng việc áp dụng hệ số lương cơ sở để tính phí BHYT gây khó khăn cho người dân và ảnh hưởng công tác vận động tham gia chính sách. Lý do cử tri đưa ra là thu nhập của đại đa số người dân lao động tự do không được tính bằng hệ số lương như công chức, viên chức. Do đó, việc căn cứ vào lương cơ sở (hiện là 2,34 triệu đồng) để áp mức đóng là chưa phù hợp với thực tế thu nhập, cần có sự điều chỉnh.
Phản hồi vấn đề này, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết Luật Bảo hiểm y tế và Nghị định 146 (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 75) đã phân định rõ các nhóm đối tượng. Cụ thể, người lao động tại các cơ quan, doanh nghiệp đóng bảo hiểm dựa trên tiền lương tháng thực tế. Ngược lại, nhóm tham gia theo hộ gia đình - những người không hưởng lương tháng - sẽ đóng dựa trên mức lương cơ sở.
Lãnh đạo ngành Y tế khẳng định việc lấy lương cơ sở làm chuẩn nhằm đảm bảo tính thống nhất và công bằng giữa các nhóm tham gia. Cơ chế này cũng giúp Nhà nước thuận tiện trong việc tính toán các mức hỗ trợ đóng BHYT từ ngân sách, vốn đang dựa trên cùng một hệ quy chiếu.
Hiện nay, mức đóng BHYT hộ gia đình hằng tháng bằng 4,5% lương cơ sở. Với mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng từ ngày 1/7/2024, người tham gia (người thứ nhất trong hộ) phải đóng 105.300 đồng mỗi tháng, hơn 1,2 triệu một năm.
Để giảm gánh nặng tài chính, chính sách hiện hành áp dụng cơ chế giảm trừ cho các thành viên cùng một hộ gia đình. Người thứ nhất đóng 100% mức phí (105.300 đồng). Từ người thứ hai, ba, 4, mức đóng lần lượt giảm còn 70% (73.710 đồng), 60% (63.180 đồng) và 50% (52.650 đồng). Từ người thứ 5 trở đi, mức thu giảm sâu xuống còn 40%, tương đương 42.120 đồng một tháng.
Ngoài ra, Nghị định 75 của Chính phủ cũng mở cơ chế cho các địa phương sử dụng ngân sách và các nguồn huy động hợp pháp để hỗ trợ thêm mức đóng cho người dân, cao hơn mức tối thiểu quy định. Đơn cử, Hà Nội thông qua nghị quyết dùng ngân sách địa phương hỗ trợ toàn bộ 30% mức đóng còn lại cho người thuộc hộ cận nghèo, giúp nhóm này được cấp thẻ BHYT miễn phí hoàn toàn. Tương tự, TP HCM cũng áp dụng chính sách hỗ trợ 100% mức đóng cho thành viên hộ cận nghèo và người mới thoát mức chuẩn cận nghèo nhằm ngăn chặn nguy cơ tái nghèo do gánh nặng bệnh tật.
Nhiều địa phương có nguồn thu tốt như Quảng Ninh, Bình Dương (trước đây) đã mở rộng diện bao phủ bằng cách mua BHYT cho đồng bào dân tộc thiểu số và người cao tuổi từ 70 đến 79 tuổi không có lương hưu. Tại các tỉnh miền Trung như Nghệ An hay Hà Tĩnh, Hội đồng nhân dân tỉnh cũng quyết định nâng mức hỗ trợ cho người làm nông, lâm, ngư nghiệp có mức sống trung bình lên cao hơn mức tối thiểu mà Trung ương quy định.
Bộ Y tế đánh giá so với các quốc gia có điều kiện kinh tế tương đồng, mức đóng BHYT tại Việt Nam đang ở mức thấp trong khi quyền lợi hưởng thụ tương đối đầy đủ. Cơ quan này mong muốn cử tri chia sẻ với chính sách chung, coi đây là giải pháp chia sẻ rủi ro và đảm bảo an toàn tài chính khi ốm đau.
