Ai cần tầm soát đái tháo đường sớm?
Người thừa cân béo phì, ít hoạt động thể lực, phụ nữ đái tháo đường thai kỳ, gia đình có tiền sử mắc bệnh, cần tầm soát sớm để phòng ngừa và điều trị.
Bác sĩ Phạm Quang Huy, Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết người mắc đái tháo đường type 2 đang tăng, diễn biến âm thầm nhiều năm, không có triệu chứng trước thời điểm phát hiện. Bệnh gây nhiều biến chứng nặng nề, có khả năng tử vong cao. "Phát hiện sớm, sẽ phòng chống được các biến chứng nguy hiểm", ông Huy nói.
Bộ Y tế khuyến cáo tất cả người trưởng thành không có triệu chứng đái tháo đường cần đi khám, xét nghiệm đường huyết để phát hiện sớm tiền đái tháo đường và đái tháo đường.
Còn với những người thừa cân hoặc béo phì (BMI ≥ 23 kg/m2) và có kèm một trong số các yếu tố nguy cơ sau: Có người thân đời thứ nhất (bố mẹ, anh chị em ruột, con đẻ ) bị đái tháo đường; tiền sử bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch; tăng huyết áp (≥ 140/90 mmHg, hoặc đang điều trị tăng huyết áp); HDL cholesterol < 35 mg/dL (0,9mmol/L) và/hoặc triglyceride >250mg/dL (2,8mmol/L). Phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang. Những người ít hoạt động thể lực. Các tình trạng lâm sàng khác liên quan với kháng insulin. Những phụ nữ đã được chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ cần theo dõi lâu dài, xét nghiệm ít nhất 3 năm/lần.
Tại Việt Nam, điều tra của Bộ Y tế năm 2015 cho thấy hơn 5 triệu người mắc bệnh đái tháo đường, cao nhất khu vực Đông Nam Á. Trong đó, 64,8% người bệnh đái tháo đường tại cộng đồng chưa được chẩn đoán.
Bệnh đái tháo đường gây nhiều biến chứng nặng nề như: mù lòa, suy thận, cắt cụt chi, tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim... Vì vậy, chi phí điều trị và chi phí phúc lợi xã hội chăm sóc những bệnh nhân bị biến chứng chiếm tỷ trọng cao trong quỹ bảo hiểm y tế, an sinh xã hội.
Do bệnh thường diễn biến âm thầm nhiều năm trước thời điểm phát hiện, không có triệu chứng nên nhiều người không biết mình bị mắc bệnh. Họ chỉ biết bệnh khi đã có biến chứng hoặc do đi khám bệnh khác.
Ngoài ra, người bệnh đái tháo đường nếu không được phát hiện kịp thời để điều trị thì có nguy cơ rất cao mắc các biến chứng cấp tính như hôn mê hoặc các biến chứng mạn tính như các bệnh tim mạch, bàn chân, mắt.
Theo bác sĩ Huy, việc phát hiện sớm bệnh đái tháo đường để có biện pháp điều trị kịp thời là rất quan trọng nhằm phòng chống các biến chứng nguy hiểm.
Để phát hiện bệnh sớm, người dân, đặc biệt những người có nguy cơ mắc bệnh cao nên thường xuyên đi khám sức khỏe định kỳ để xét nghiệm máu sàng lọc.
Người trưởng thành nếu các kết quả xét nghiệm bình thường, nên lặp lại xét nghiệm sau mỗi 1-3 năm/lần. Có thể thực hiện xét nghiệm lại sớm hơn nếu người khám mắc tiền đái tháo đường hoặc có nhiều yếu tố nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. Đối với người tiền đái tháo đường thì nên xét nghiệm kiểm tra hàng năm.
Nếu kết quả xét nghiệm sàng lọc cao hơn bình thường sẽ được đề nghị làm lại các xét nghiệm bằng máu tĩnh mạch một lần nữa để chẩn đoán chính xác bệnh.
Tùy theo mức độ của đường huyết, HbA1C và tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc hay không dùng thuốc ban đầu, tư vấn thay đổi lối sống, hướng dẫn chế độ dinh dưỡng, vận động phù hợp.
